Wat is blauwalg en is het gevaarlijk?

Blauwalgen op het water: wat betekent dat voor je SUP- of kajaktocht?

Samengevat

• Blauwalgen kunnen bij hoge concentraties klachten geven, vooral bij zwemmen of intens huidcontact.
• Voor kajak en SUP is het risico doorgaans lager omdat je weinig direct contact met het water hebt.
• Overheidsdiensten verbieden deze activiteiten niet standaard, maar raden voorzichtigheid aan waar blauwalgen zijn vastgesteld.
• Een regio kan volledig rood kleuren op kaarten, terwijl de problemen lokaal en beperkt kunnen zijn. Check dus steeds de lokale situatie.

1. Wat zijn blauwalgen en waarom is er soms alarm?

Blauwalg, ook wel cyanobacterie genoemd, is eigenlijk geen alg, maar een bacterie die in stilstaand of traag stromend water leeft. 

Bij warme temperaturen en een overvloed aan voedingsstoffen zoals fosfaten en nitraten in het water, kan blauwalg zich snel gaan vermenigvuldigen en een zogenaamde 'bloei' veroorzaken. Dan zie je een blauwgroene, olieachtige of schuimachtige laag op het wateroppervlak, waar de naam dan ook van komt. Sommige soorten blauwalg kunnen ook geurhinder veroorzaken.

In hoge concentraties kunnen ze stoffen afgeven die huid- of oogirritatie, maag- en darmklachten of, bij zeldzame hogere blootstelling, ernstigere klachten kunnen veroorzaken. Het risico stijgt vooral bij zwemmen, kopje-onder gaan, of water binnenkrijgen. Ook zijn de risico's voor kinderen en bijvoorbeeld honden wel groter.

2. Wat zijn de risico's van blauwalg?

Bij een hoge concentratie kan blauwalg giftige stoffen (toxines) afscheiden die schadelijk zijn voor mensen en dieren. Een aantal mogelijke gezondheidsklachten zijn: huidirritatie, hoofdpijn, misselijkheid of braken, diarree en oog- of keelirritatie.

Maar vooral honden zijn extra kwetsbaar: ze spelen namelijk graag in het water, en drinken daardoor nogal snel van besmet water of likken hun natte vacht schoon na het nemen van een duik.

3. Wat met kajakken en suppen? Lager risico, wel opletten!

Bij kajakken en suppen:

• Zit je grotendeels boven het water en heb je beperkt contact met het water.
• Is het risico meestal lager dan bij zwemmen of spelen in het water.
• Geldt nog steeds het advies: vermijd spatten in gezicht en ogen, en spring nooit in het water.

De overheid verplicht geen algemene stop voor kajak of SUP bij blauwalgen. Wel geldt: wees voorzichtig waar blauwalgen zijn vastgesteld, en volg lokale aanwijzingen op.

Advies Vlaamse Waterweg

Bij vormen van recreatie zoals kajak, kano, SUP, waterfietsen, boot- en oevervissen, zeilen, roeien, … wordt het risico lager ingeschat. Om die reden worden deze activiteiten door Departement Zorg niet expliciet verboden. Toch is ook bij deze activiteit voorzichtigheid geboden. Daarom ontraadt De Vlaamse Waterweg deze activiteiten op de waterwegen waar blauwalgen worden vastgesteld.

4. Wat doet Dobber?

Bij Dobber volgen we de adviezen van de overheid rond waterkwaliteit en zwemmen nauwgezet op. Als er sprake is van blauwalg en er een reëel gezondheidsrisico is, nemen we gepaste maatregelen. Dat kan gaan van het tijdelijk sluiten van één of meerdere routes tot - indien nodig - het volledig sluiten van de locker op die locatie.

We staan in direct contact met de bevoegde instanties en worden door hen op de hoogte gebracht wanneer er actie nodig is.

Wij informeren iedereen proactief wanneer een locatie tijdelijk niet toegankelijk zou zijn wegens blauwalg. Had je reeds gereserveerd en kan je hierdoor niet gaan? Dan krijg je bij annulatie sowieso een voucher waarmee je op een later tijdstip of op een andere locatie kan komen dobberen!

5. Waar vind je informatie over blauwalgen?

Via websites zoals www.kwaliteitzwemwater.be en https://www.vlaamsewaterweg.be/nieuws/blauwalgen-actueel kun je alle actuele informatie vinden over de zwemwateren in open lucht. Voor Nederland kan je dan weer terecht bij https://www.zwemwater.nl/ voor een actuele stand van zaken.

Op deze websites zijn dus ook onze kajaklocaties te vinden.

6. Zo ga je verstandig het water op

Voor vertrek

• Check de officiële meldingen voor jouw instapplek en traject.
• Negatief advies of bord ter plaatse? Niet vertrekken. Kies een ander tijdstip of een andere locatie.
• Twijfel je ondanks een reservatie? Neem vóór vertrek contact met ons op.

Tijdens je tocht

• Vermijd drijflagen, groenblauwe sluiers of sterke geur. Zie je die toch op je route, keer om of wijk uit.
• Beperk watercontact. Ga in geen geval onder water, en raak ogen en mond niet aan met natte handen.
• Heb je wonden of een gevoelige huid? Dek af en peddel extra voorzichtig.

Na afloop

• Spoel huid en handen goed af indien je nat bent geworden.
• Krijg je jeuk, huidirritatie, rode ogen of maag-darmklachten? Contacteer je huisarts en vermeld blootstelling aan oppervlaktewater.

7. Veelgestelde vragen

Mag ik nog gaan kajakken of suppen bij een blauwalgenmelding?
Ja, vaak wel, maar met voorzichtigheid. Vermijd zones met zichtbare drijflagen en beperk contact met het water.

Wordt mijn sessie automatisch geannuleerd bij rood op de kaart?
Niet automatisch. Rood kan een ruime regio aanduiden terwijl jouw traject veilig peddelbaar blijft. We beslissen op basis van de lokale situatie en officiële adviezen.

Krijg ik een voucher als ik niet wil vertrekken bij een melding?
We volgen onze algemene voorwaarden. Neem tijdig contact op, dan bekijken we wat mogelijk is binnen de voorziene wijzigings- of annuleringsregeling.

8. Heldere afspraken

• Jij peddelt zelfstandig en met gezond verstand.
• Wij zorgen voor degelijke uitrusting en duidelijke info.
• Samen beperken we risico’s door lokale updates te respecteren en zichtbaar aangetaste zones te vermijden.